Arne Vilhelm Kaurin Tiseliusİsveç biokimyaçısıdır. O, İsveçrədə Stokholm şəhərində Hans Abraham Jison Tiselius və Norveçin mərkəzindəki dağ kilsəsinin keşişinin qızı Roza Kaurinin ailəsində anadan olmuşdur (1902-ci il avqustun 10-da). Arne Tiseliusun atası soyadını Tisel adlı bir ailədən olan nənəsi xanım Yohansendən Tiselldən almışdır. Onun əcdadlarından bir neçəsi elmə, xüsusən də biologiyaya böyük marağı olan elm adamları idi.  XVII əsrin sonlarında bu ailənin üzvləri elmi tədqiqatlarla maraqlanan din xadimləri  idi. Artıq XVIII əsrdə onlar tökmə zavodunun sahibləri və Yeomen fermerləri idilər.Tiseliusun atası Stokholmda sığorta şirkətində işləyirdi. Uppsala Universitetində riyaziyyat üzrə dərəcə almışdır. Onun babası Nils Abraham Johansson və babasının qardaşı da müvafiq olaraq Uppsala Universitetində riyaziyyat və biologiya üzrə elmi  dərəcə almıdılar. N. A. Yohansson Uppsalada riyaziyyat üzrə dosent olmuş, daha sonra Göteborqa köçmüş, burada əvvəlcə mühazirəçi, sonra isə məşhur gimnaziyanın direktoru olmuşdur. 
Hans Tiseliusun vaxtsız ölümündən (1906) sonra xanım  Tiselius Arneni və onun kiçik bacısını Arnenin nənə və babasının yaşadığı Göteborqa apardı. Onlar burada baba və nənənin himayəsində yaşadılar.  
Arne Tiselius (1930) Greta Dalen ilə evlənmişdir. Sonrakı illərdə o, həyat yoldaşının tamamilə bağlı olmuşdur. Onların bir qızı və bir oğlu olmuşdur. Qızı Eva Norveçin Bergen şəhərində professor olan Torqni Bohlinlə evlənmişdir. Oğlu Per tibb təhsili almış və revmatologiya üzrə mütəxəssis olmuşdur. Bunlar hələ çox sonra olacaqdır...
Tiselius babası Lyudviq Yohansanın direktor olduğu gimnaziyada (hazırda Vasa Laroverk) təhsil almışdır. Burada kimya və biologiya müəllimi Dr.Lüdviq Yohanson Tiseliusun kimya üzrə bacarığını və həvəsini hiss etmişdir. O, Yohanson Tiseliusa məktəb laboratoriyasının açarını verdi ki, oğlan dərsdən sonra araşdırma apara bilsin. O, həmişə gimnaziyanın kimya labortoriyasınada təcrübə aparmağı çox sevərdi. 
Tiselius tezliklə Uppsalada Teodor Svedberqin yanında təhsil almaq qərarına gəldi. Bəzi ailə dostlarının maddi dəstəyi ilə Uppsala Universitetinə qəbul olunur (1921). Üç illik təhsildən sonra kimya, fizika və riyaziyyat üzrə birinci dərəcə almışdır. O, həm də universitetdə meteorologiya institutunda assistent kimi çalışırdı (1925-ci ilə qədər). Sonra Teodor Svedberqin rəhbərliyi altında fiziki kimya üzrə köməkçi-tədqiqatçı olmuş və “Hərəkətli sərhəd üsulu ilə zülal elektroforezinin tədqiqi” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir (1930).
Arne Tiselius Upsal universitetində Teodor svedberqin yanında fizika, kimya və riyaziyyat üzrə mükəmməl təhsil almışdır (1921-1925). Həmin universitetdə assisent kimi fəaliyyətə başlamışdır (1925). “Proteinlərin mütəhərrik fazada elektrofarezinin öyrənilməsi” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir (1930). Upsal universitetidə  biokimya professoru (1938-1968) və Biokimya institutunun direktoru (1951-ci  ildən) vəzifəsində çalışmışdır. Təbiət elmləri sahəsində tədqiqatlar sahəsində  İsveç dövlət şurasının sədri olmuşdur (1946 -1950). 
Əsas elmi işləri adsorbsiya və elektroforezə həsr olunmuşdur.  Thiselius Svedberg ilə birlikdə ilk məqaləsini nəşr etmişdir (1926). O, kvars U formalı elektroforez borusundan  istifadə edərək  ultrabənövşəyi şüaların köməyi ilə zülal sərhədlərinin miqrasiyasına nəzarət etmişdir. Sink sulfat duzuna salınmış sink məftili elektrod rolunu oynamışdır. Təcrübələr “kifayət qədər sabit temperaturu olan” otaqda aparılmışdır. Asetat turşusu mühitində pH 4,7-də yumurta albuminin elektroforetik hərəkətliliyini təcrübədə yoxlamışdır.
Tiselius bu sahədə başladığı işi davam etdiridi. O, kolloid hissəciklərin hərəkətliliyini və yükünün təyin edilməsinə dair Alman diliində çap olunan dərsliyə geniş bir bölmə əlavə etmişdir. Bu bölmədə izah edilən məsələnin həm nəzəri, həm də  eksperimental aspektləri geniş şərh edilmişdir. Bundan əlavə, o, Svedbergə Kolloid Kimyanın ikinci, yenidən işlənmiş və genişləndirilmiş nəşrində kömək etmişdir. Həmçinin ultrasentrifuqada ölçmələrdən bəhs edən və kolloid məhlulların termodinamik xüsusiyyətlərinin hesablanmasına dair məqalə yazmışdır. 
O, doktorluq dissertasiyası üzərində işləməyə  davam etmək üçün Kimya üzrə  imtahan verdi (1928) və iki il sonra onun zülal elektroforezinin tədqiqi üçün kompleks və eksperimental metodunun tədqiqinin nəticələri Uppsalada doktorluq dissertasiyası kimi nəşr olundu (1930). Bu işlər uzun illər boyu mütəxəssislər tərəfindən istifadə edilmişdir. 
Dissertasiyasının uğuru nəticəsindən sonra Tiselius universitetdə dosent vəzifəsinə təyin edilmişdir.
Dissertasiya ilə məşğul olarkən o, Uppsala Universitetinin proqramına daxil olmayan biokimya fənnini oxuyur və təbii maddələrin dəyişkənliyi və spesifikliyi ilə maraqlanırdı. Zülal preparatlarının ultrasentrifuqada bərabər şəkildə görünməsi, elektroforezdə mütləq eyni şəkildə davranmaması onu tədricən inandırdı ki, identifikasiya, ayrılma və təmizlənmə prosesi biokimya elmi üçün fundamental problemlərdir. Bu proses maddələrin geniş spektrini nəzərə almaqla müxtəlif üsullar tələb edir. Təbii ki, o, sonrakı tədqiqat fəaliyyəti ilə bu məsələlərə böyük töhfə vermişdir.
Frontal adsorbsiyalı xromatoqrafiya üsulunu yaratmışdır (1931-1935). Arne Tiselius bu üsulun köməyi ilə aminturşular, peptidlər, karbohidratlardan ibarət qarışığın keyfiyyət və miqdari analizini apara bilmişdir. Elektroforez sahəsində apardığı tədqiqatlar nəticəsində biokalloidlərin müxtəlif modifikasiyalı elektroforetik analizini  işləyib hazırlamışdır (mikroelektroforez, kağız üzərində elektroforez, immunoelektroforez) (1935). Biokimyada bir sıra tətbiqi məsələləri həll etmək üçün elektroforetik üsulu tətbiq etmişdir. Belə məsələlərə normal və pataloji zərdabların tədqiqi və ayrılması, təmiz zülalların və qarışıqlarının, fermentlərin, nukleoproteidlərin, nuklein turşularının və aminturşuların tədqiqi və ayrılması aiddir. Arne Tiselius immunoelektroforezin köməyi ilə  qanın normal zərdabının zülal strukturunun öyrənilməsinin əsasını qoydu və qan zərdabından 3 müxtəlif zülalı ayırdı. Hazırda qan zərdabından 20-dən çox zülal tapılmışdır. 
Arne Tiselius “elektroforezin və adsorbsiyalı analizin tədqiqinə, xüsusən zərdabın zülallarının kompleks təbiəti ilə əlaqədar olan kəşfə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür (1948).
Qırxıncı illərin ortalarında Thiselius, əvvəllər onun əsas qayğısı olan həmkarlarına və tələbələrinə rəhbərlik və məsləhət verməklə yanaşı, yeni fəaliyyətlərə də başlamışdır.
İsveçrədə özünün ilk tədqiqat şurasını yaratdı (1942). İki ildən sonra Tiselius hökumətdən komitəyə üzv olmağı, tədqiqatların aparılması, şəraitin yaxşılaşdırılması üçün tədbirlər tövsiyə etməsini xahiş etmişdir (1944). O, bu komissiyanın işində fəal iştirak edərək, öz enerjisinin və vaxtının çox hissəsini İsveç elminin gələcəyi üçün fundamental hesab etdiyi bu problemlərə həsr etmişdir. Yarandığı gündən bir ildən bir qədər artıq müddətdə komitə ilk hesabatını və təkliflərini dərc etmişdir.
Ali təhsil müəssisələrinin elm bölmələri üçün bir sıra təkmilləşdirilmiş təkliflərin əlavə edilməsi, İsveç Təbiət Elmləri Tədqiqat Şurasının yaradılmasına səbəb olmuşdur. Tiselius hökumət tərəfindən Təbiət Elmləri Tədqiqat Şurasına 4 il müddətinə sədr təyin edilmişdir (1946-cı ildən).
Bu Şura Kimya üzrə Nobel Komitəsi ilə əlaqələndirilmiş (1946) və bir ildən sonra o, bu komitənin sıravi üzvü olmuş (1947), daha sonra Nobel Fondunun vitse-prezidenti seçilmişdir (1947).
Müxtəlif dairələrdə geniş səlahiyyətlərə malik olan Tiseliusun özü və bir çox həmkarı onun Uppsala Magnificus Universitetinin rektoru vəzifəsinə təyin olunmasını səbirsizliklə gözləyirdilər. Lakin o, qəti şəkildə bu fikrin əleyhinə idi və onu rektor təyin etmədən də İsveç elmi üçün daha çox iş görə biləcəyini bildirmişdir. 
Müharibədən sonra kimyaçıların Beynəlxalq Təmiz və Tətbiqi Kimya İttifaqının (IUPAC) təşkilatçılığı ilə Londonda keçirilən ilk beynəlxalq konvensiyasında o, bioloji kimya bölməsi üzrə məsul vitse-prezident seçilmişdir (1947). Dörd il sonra (1951), Vaşinqtonda keçirilən İUPAC Konfransında o, dörd illik müddətə bu İttifaqın prezidenti seçildi.
Thiseliusa İsveç Milli Xərçəng Tədqiqat Cəmiyyətini yaradan komitəyə qoşulmaq təklif olundu və o, tədqiqat komitəsinin sədri oldu (1955).
O, altmışıncı illərdə İsveç hökumətinin baş nazirinin sədrliyi ilə İsveçin elmi-tədqiqat siyasəti ilə məşğul olan Məsləhətçi Elm Şurasının yaradılmasında çox fəal olmuşdur. Thiselius, altı il  bu şuranın və onun “işçi qrupunun” üzvü olmuşdur (1962-1968).
İsveç elminə böyük marağı ilə yanaşı, Thiselius elm sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıqla bağlı problemlərə getdikcə daha çox diqqət yetirməyə başlamışdır.
Dörd il Thiselius Nobel Fondunun prezidenti olmuşdur. Bu vəzifədə o, hər il dekabr ayında Nobel Festivalında açılış nitqi ilə çıxış edirdi (1960-1964).
Nobel mükafatlarının təqdim olunmasının 60 illiyində (1961) Tiselius fürsətdən istifadə edərək bu illərin hadisələrinə və elmin təkamülünün, xüsusən də son onilliklərdə yaratdığı bəzi problemlərə nəzər salmışdır. O, indiyə qədər yalnız dünyanın məhdud bir hissəsinə münasibətdə bütün gözləntiləri üstələyən, çox üstələyən maddi tərəfin böyük tərəqqisini qeyd etmişdir. Bunun nəticəsində demək olar ki, hər şeyə sahib olan insanlarla yaşayışı minimum olanların həyat şəraiti arasında fərqləri aradan qaldırmağın yollarının tapılması elm aləminin qarşısında duran həlli çox çətin olan bir problem olduğunu söyləmişdir. 
Thiselius, Nobel Mükafatının beş qolunun hər birində Nobel Simpoziumlarını açaraq liderlik edirdi. Onun ideyası ondan ibarət idi ki, Nobel mükafatı ilə simpoziumlar dünyanın hər yerindən fizika, kimya, fiziologiya və tibb, ədəbiyyat sahələrində aparıcı alim və alimləri asanlıqla cəlb edəcək. Hər bir Nobel Simpoziumunda az sayda iştirakçı son hadisələri müzakirə etməklə yanaşı, bu cür hadisələrin sosial, etik və digər nəticələrini də dəyərləndirməyə çalışırdı. O, bir çox Nobel mükafatçılarının Nobel Fondunun elmi tərəqqinin təmin edilməsində və bəşəriyyətin ən aktual problemlərinin həllində mühüm rol oynaya biləcəyinə və oynamalı olduğuna inanmalarını qətiyyətlə inandırdı və qətiyyətlə tövsiyə edirdi. Bunun Alfred Nobelin ruhuna uyğun olacağına əmin idi.
Tiseliusun maraq dairəsi çox geniş idi. O, tez-tez kəndlərə səyahət edirdi; bir çox isveçlilər kimi o, təbiət tarixi ilə dərindən maraqlanırdı, botanika və ornitologiya haqqında geniş biliyə malik idi. Yazda o, tez-tez Uppsaladan bir qədər aralıda oğlu ilə gecə uzun ekspedisiyalara gedirdi, burada meşə xoruzunun davranışını müşahidə etmək və mahnısını eşitmək olardı. İlin digər vaxtlarında da çoxlu quş müşahidələri və fotoşəkil çəkdirmə ekskursiyaları təşkil edirdilər. 
Tiseliusun bu marağı (1961) Backhammer Elmlər Akademiyasında onun ornitologiyada ümumi maraqları olan bir qrup dostundan ibarət kiçik özəl “akademiyanın” formalaşmasına səbəb olmuşdur. Akademiya beş kişi və onların arvadlarından ibarət idi. Tiselius prezident idi; vitse-prezident tanınmış Hasselblad kamerasının yaradıcısı doktor Viktor Hasselblad idi. Digər heyət üzvləri isə İsveç Hərbi Hava Qüvvələrinin keçmiş generalı, təqaüdə çıxdıqdan sonra din tarixi üzrə doktorluq dissertasiyasını tamamlamış doktor Axel Ljungdahl idi; Hər il xüsusilə Akademiya iclaslarında iştirak etmək üçün Avropaya gələn ABŞ-ın DuPont şirkətinin prezidenti doktor Kravford Greenevalt və nəhayət, məşhur İsveç ornitoloqu doktor P.O. Svanberg idi.  
Akademiya hər il təxminən on gün, adətən yazda, doktor Haselblada məxsus və bir vaxtlar Beckhamer Estatein bir hissəsi olan Jonsbol malikanəsində görüşürdü. Beş ailə Consballda əla vaxt keçirdi. İntellektual və mənəvi atmosfer çox stimullaşdırıcı idi. Jonesballda onlar Värmlandın müxtəlif bölgələrinə ekskursiyalar təşkil edərək, İsveçin bu hissəsinin çox zəngin quş həyatını öyrənib fotoşəkillərini çəkirdilər.
Thiselius Praqa Universitetinin fəxri diplomu ilə təltif edildikdə (1969), Akademiya ilk ekspedisiyasını Çexoslovakiyaya, sonra isə bu ölkələrdəki quşların həyatını öyrənmək üçün Rumıniyaya etdi. İldə bir dəfə baş tutan bu görüşlər Tiseliusun həyatında böyük rol oynadı və sadəcə olaraq istirahət üçün gözəl şans idi.
Arne Tiseleus Upsal şəhərində 69 yaşında ürək tutmasından vəfat etmişdir (1971-ci ilin oktyabrın 29-da). 
Arne Tiseleusun ölümündən sonra onun ideyalarına inanan bir çox başqa insanlar bu böyük alimin işlərini davam etdirdilər.
Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı Arne Tiseliusun şərəfinə Ayın o biri  tərəfindəki kraterə onun adını vermişdir (1979).
Arne Tiseleusun məşhur tələbələrindən biri ingilis kimyaçısı, Oksforddakı Wadham Kollecində fəxri tədqiqatçı və Oksford Universitetində fəxri professoru Robert Cozef Payton Uilliams (25 fevral 1926 - 21 mart 2015) olmuşdur. Uilliams Şimali Oksfordda Cəmiyyətə Xidmətə görə ən yüksək mükafatlardan biri olan Britaniya İmperiyası Ordeninə layiq görülmüşdür (2010). O, Kral Cəmiyyətinin üzvü seçilmiş (1972). İsveç, Portuqaliya, Çexoslovakiya və Belçika elmlər akademiyalarının xarici üzvü olmuşdurr. İki dəfə Biokimya Cəmiyyətinin, Kral Cəmiyyətinin (iki dəfə), Kral Kimya Cəmiyyətinin (üç dəfə), Avropa Biokimya Cəmiyyətinin (iki dəfə) medalı ilə təltif edilmişdir.
 
 
Əli Zalov,
Kimya elmləri doktoru, professor
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin 
Analitik və üzvi kimya kafedrasını